REISGIDS BURGERWETENSCHAPPEN / CITIZEN SCIENCE 

Droom

Ga op zoek naar een gezamenlijke droom.
Wat is deze droom en waar willen jullie naartoe?

• Primaire voorwaarde: zorg dat de droom van sociale innovatie gedragen wordt door meer dan één of twee burgeronderzoekers uit de gemeenschap.
• Idealiter wordt de droom geïnitieerd door de burgers, die zich bewust zijn van de lokale context.
• Om anderen in je gemeenschap mee te laten dromen, heb je verbeeldingskracht en creativiteit nodig om sociale innovatie tastbaar en zinvol te maken. Dit prikkelt ieders interne motivatie.
• Vaak is een droom nog niet duidelijk gedefinieerd. Er is uitwisseling en interactie nodig om een droom die jij en je gemeenschap werkelijkheid willen laten worden, te visualiseren. 
• Droom samen. Neem alsjeblieft de tijd. Je droom is je fundament. Dit is een essentiële stap.

Voorbereiding

Bedenk hoe je reis en bestemming eruit zouden kunnen zien. Daarna pas kun je je reis voorbereiden.

• In deze fase is het cruciaal om een hechte ban te ontwikkelen met je partners. Elkaar leren kennen en begrijpen is van belang.
• Wees open in een dialoog met alle relevante partners over ieders  motivatie,  behoeften, hoe jullie graag met elkaar omgaan, hoe julllie graag bijdraagt, wat jullie willen leren en waarom iedereen aan boord is.
• Dit draagt bij aan een beter begrip voor elkaar. Je hoeft niet op elkaar te gaan lijken (soms juist niet!), maar je moet wel elkaars perspectief kunnen duiden.
• Bij ‘burgerwetenschappen’ kun je beginnen met een doel. Wees je er echter van bewust dat procesdoelen ook belangrijk zijn. Je kunt van je doel afwijken als dat het juiste is om te doen.
• Je kunt erover nadenken of je de nadruk wilt leggen op je reis of op je eindbestemming, of misschien wel op allebei.
• Visualiseer je ideale eindpunt en je ideale reis zowel afzonderlijk als gezamenlijk.

Start met pakken

Pak de essentiele elementen in je tas. Bijvoorbeeld de basisprincipes over ‘hoe’ je wilt reizen.

• Ontwikkel met alle partners hetzelfde begrip voor het doen van burgerwetenschappen, sociale innovatie en/of participatief onderzoek.
• Trek tijd uit voor het ontwikkelen van een gemeenschappelijk begrip van je benadering van ‘burgerwetenschappen’ en houd de validiteitscriteria voor het doen van ‘burgerwetenschappen’ in acht.

Maak een reisplan 

Creëer een gemeenschappelijke basis voor het reisplan.

• Het is heel belangrijk om je onderzoeksvoorstel samen met alle partners te schrijven, inclusief burgers.
• Maak afspraken met de organisatie die het burgerwetenschapsproject financiert over een gedeelde definitie van ‘burgerwetenschap’. Maar daarbij verwachtingen en voorwaarden helder. 
• ‘Burgerwetenschappen’ heeft een flexibele financieringsstrategie nodig; één die niet vastligt op parameters van resultaat, maar één die tegemoet komt aan de behoeften van sociale innovatie in de gemeenschap. Probeer te communiceren met je financieringsinstanties als de voorwaarden te vastomlijnd zijn.
• Alle partners moeten betrokken zijn bij het proces van denken, discussiëren en meebeslissen over hetonderzoeksvoorstel. Enkele leidende vragen om te overwegen tijdens het denken, discussiëren en schrijven samen:
  * Hoe garandeer je een gelijkwaardig proces voor het schrijven van het voorstel?
  * Welke taal gebruik je bij het schrijven (academische taal of taal voor leken)?
  * Wie beslist over de methoden voor het genereren en analyseren van gegevens tijdens het project?
  * Hoe beslis je met elkaar?
  * Wie is verantwoordelijk voor de eindredactie van je project?
  * Probeer het plan zo iteratief, flexibel en responsief mogelijk te maken.

Op pad 

Daar gaan we dan op reis 

• Maak je geen zorgen als je niet met alle partners in hetzelfde voertuig zit. Dat is niet nodig! Sommigen doen het rustig aan, anderen hebben een omweg nodig. Zolang je je bewust bent van je eigen reis en die van anderen, gaat het goed.
• Je reist samen langs co-creatie. Je hoeft niet met dezelfde trein, maar je komt elkaar onderweg wel regelmatig tegen om elkaar te vertellen wat je hebt gezien, verkend en of je de goede richting op gaat.

Reflecteer

Reflectie en verandering van plannen tijdens de reis.

• Voortdurende reflectie op je participatieproces is nodig om een gemeenschappelijke basis te garanderen; ervoor te zorgen dat alle partners nog steeds aan boord zijn.
• Denk na over wijzigingen in je startplan. Communiceer met iedereen wanneer het plan verandert.
• Reflecteer op kennisdeling: wordt ieders kennis in overweging genomen en gebruikt?
• Denk na over bijdragen, kan iedereen een zinvolle bijdrage leveren: zijn we ons allemaal bewust van elkaars werk en inspanningen?
• Denk na over hoe iedereen het project ervaart en over hun rollen en verantwoordelijkheden. Benoem, indien nodig, eventuele hiërarchische samenwerkingsstructuur.
• Reflecteer op plezier: gaat het nog goed met iedereen, heeft iedereen nog energie om door te gaan, of zijn er ervaren belemmeringen en hoe kunnen die overwonnen worden?
• Bespreek regelmatig de ideale informatiestroom in alle fasen van het proces. Maak duidelijk wie op welk moment wat doet om transparantie en eigenaarschap te behouden, met speciale aandacht voor de burgers en de bredere gemeenschap.
• Denk na over betrokkenheid. Maak duidelijk wie betrokken is bij het genereren van gegevens, analyse en rapportering. Hoe worden burgers betrokken bij al deze processen?
• Denk na over besluitvorming: wie mag beslissingen nemen en op welk moment? 
• Denk na overauteurschap, wie is eigenaar van de gegevens, inzichten en producten en zorg ervoor dat je weet waarom.
• Denk in dit continu veranderende proces regelmatig na over geïnformeerde toestemming.

Inclusieve reis?

Hé, wie doet er mee aan je reis en hoe kun je anderen aanmoedigen om mee te doen?

• Onderzoeksactiviteiten moeten iets opleveren voor alle partners. Vooral voor betrokken burgers moeten activiteiten vaak bijvoorbeeld ‘leuk’ zijn om te doen, of in ieder geval het gevoel van verbondenheid vergroten. 
• Gezamenlijk doel is dat iedereen een beter begrip krijgt van meerdere bestaande perspectieven en meerdere manieren om dingen te doen. Uiteindelijk kan een burgerwetenschapsproject beter geïnformeerde en ondernemende burgers opleveren. 
• Wees je bewust van wie er ontbreekt in je reis. Wees je bewust van het vertegenwoordigen van diverse burgers door aandacht voor inclusie en wordt creatief in het betrekken van iedereen.
• Participatief onderzoek waarin burgers gelijkwaardige partners zijn, is een proces van "leren door te doen". Dit vraagt om continue monitoring en bijsturing van het proces. 
• Houd je kompas gericht op het doen van 'het goede' met betrekking tot je overkoepelende doel. 
• Garandeer je gelijkheid en gelijkheid voor alle betrokkenen? Zorg ervoor dat iedereen op een gepaste manier kan deelnemen, wees creatief in de manier waarop je mensen betrekt.
• Word je bewust van het feit dat ervaringskennis evenveel waarde heeft als wetenschappelijke enprofessionele kennis. Zorg ervoor dat burgers gehoord en erkend worden***.
• Als burgerwetenschappers nemen alle partners deel aan het democratische proces, waarin iedereenbijdraagt en verantwoordelijkheid neemt naar eigen vermogen.

Duurzame reis 

Kies verstandig hoe je je trip duurzaam maakt.

• Alle betrokkenen hebben de verantwoordelijkheid om na te denken over de toekomst als de financiering stopt, eigenlijk al vanaf het begin.
• Burgers moeten worden gesteund om het project voort te zetten wanneer dat gewenst is.

Moe?

Je zult op een gegeven moment moe worden.
Maak je geen zorgen, het komt goed.

• Het kan gebeuren dat niet iedereen in je project de hele tijd gelukkig is. Dit minder comfortabele moment is soms nodig voor groei. Houd dat in gedachten. ‘Burgerwetenschappen’ vraagt veel tijd van iedereen die betrokken is.
• Zorg ervoor dat je voldoende tijd vrij maakt en houd je motivatie hoog door jezelf eraan te herinneren waarom je in eerste plaats aan boord stapte.  

Bestemming

Je hebt je eindbestemming bereikt.

• Aan het begin van je reis, hadden jullie het al over de bestemming; een stap richting de uiteindelijke droom. 
• Je kaders voor bestemming waren duidelijk, maar toch wist je niet hoe dit er precies uitzag. Kijk om je heen en ontdek wat jullie samen hebben gecreëerd om sociale innovatie te creëren.

Evalueer

Wat ging goed, en wat minder?

• Evalueer systematisch samen met alle partners over je reis en bestemming. Maak ruimte voor elke stem om gehoord te worden: wat kun je leren van je reis?
• Vier je successen en leer van je uitdagingen.

GENIET. VAN. DE. TRIP.

Over deze reisgids en over ons